HOMO AMERICANUS

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ
Ο μύθος Ομπάμα δεν είναι παρά η απεγνωσμένη προσπάθεια της καταρρέουσας Αμερικής, αφ' ενός να ανατάξει το «αμερικανικό όνειρο» και αφ' ετέρου να καλύψει τις ρωγμές της ηγεμονίας της στο εξωτερικό.Ο αμερικανικός πολιτισμός προσπαθεί να σώσει την ελκυστικότητά του και το νέο new deal δεν είναι παρά ένας νέος «ανθρώπινος καπιταλισμός». Είναι λάθος να επενδύονται ελπίδες σ' έναν έγχρωμο που αντιμετωπίζεται ως «μεσσίας». Το πρόβλημα των ΗΠΑ δεν ήταν ο «κακός» Μπους αλλά η εσωτερική ιδιοτυπία τους, τονίζει ο Γιώργος Χ. Παπασωτηρίου, δημοσιογράφος, συγγραφέας ενός εξαιρετικού δοκιμίου με τίτλο «Homo Americanus».
Το προσφάτως εκδοθέν βιβλίο του (εκδ. Καστανιώτη) είναι μια πολύχρονη μελέτη της ιδιοτυπίας και των χαρακτηριστικών της αμερικανικής κοινωνίας μέσα από ιστορικούς, συγγραφείς, κοινωνιολόγους, φιλοσόφους, πολιτικούς αναλυτές.Χαρακτηρίστηκε ήδη (Δ. Κούρτοβικ) ως το καλύτερο δοκίμιο της χρονιάς, αφ' ενός για τον πλούτο των πληροφοριών και αφ' ετέρου για την ήπια κριτική διείσδυσή του στα ενδότερα των ΗΠΑ, μακριά από στείρο αντιαμερικανισμό ή, αντίθετα, από επιπόλαιο αμερικανισμό.Επικρατεί παγκόσμια «ευφορία» για την εκλογή Ομπάμα. Εσείς τη συμμερίζεστε ή όχι;«Η "ευφορία" είναι μια συναισθηματική στάση που είναι κατανοητή μεν γιατί ανταποκρίνεται στην απέχθεια προς το ωμό πρόσωπο της αυτοκρατορίας, όπως το εξέφρασε ο απερχόμενος πρόεδρος Μπους, αλλά συνδηλώνει και μια ανορθολογική στάση. Η σημερινή κατάρρευση των ΗΠΑ ως οικονομικού και ιδεολογικού μοντέλου έχει ξεκινήσει από παλιά και δεν οφείλεται στον Μπους, δηλαδή σ' ένα πρόσωπο. Ομοίως, είναι λάθος να επενδύονται ελπίδες και προσδοκίες σ' ένα άλλο πρόσωπο, τον Ομπάμα, που αντιμετωπίζεται δίκην "μεσσία" όπως στην εφημερίδα (Salvation) των φοιτητών του φημισμένου πανεπιστημίου Γέιλ, όπου υπάρχει μια ολοσέλιδη φωτογραφία του Ιησού με το πρόσωπο του... Μπαράκ Ομπάμα και λεζάντα: Ι am the Way, the Truth and the Light (Εγώ ειμί η Οδός, η Αλήθεια και το Φως)!»Το γεγονός ότι ο Ομπάμα είναι μαύρος δεν συνιστά μια ανατροπή;«Σημασία έχει ποιους εκφράζει ο Ομπάμα. Και εκφράζει τα συμφέροντα της κυρίαρχης ελίτ. Ο Ομπάμα, η Κοντολίζα Ράις, ο Πάουελ έχουν προέλθει από τη γνωστή πολιτική των ποσοστώσεων (affirmative action) της δεκαετίας του 1960, που ίσχυσε μέχρι την προεδρία Κλίντον. Η affirmative action, η πολιτική που εφαρμόστηκε για να γιατρέψει υποτίθεται τις πληγές των διακρίσεων κατά των μαύρων, διασπά στην ουσία τις κοινότητες των αποκλεισμένων, εισάγοντας εντός του "κύκλου ανοχής" των λευκών μόνο ένα 10% απ' αυτούς. Οι μαύροι προνομιούχοι της ποσόστωσης απέκτησαν κάρτα εισόδου στον... παράδεισο του αμερικανικού ονείρου, αλλά συγχρόνως έχασαν την πολιτική τους δυνατότητα να εκφράσουν τους "κάτω". Η "θετική πράξη" δεν είναι παρά ένας προσηλυτισμός από τους WASP's (Λευκούς Αγγλοσάξονες Προτεστάντες) των καλύτερων στοιχείων των μαύρων, αποδυναμώνοντας έτσι το κίνημά τους.Τελικά, ποιες είναι οι πολιτικές συνέπειες από αυτή την εκλογή;«Ο μύθος Ομπάμα επιχειρεί αφενός να ανατάξει το "αμερικανικό όνειρο", δηλαδή την αμερικανική ιδεολογία του αμερικάνικου-νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού στο εσωτερικό, και αφετέρου να καλύψει τις μεγάλες ρωγμές της εικόνας των ΗΠΑ, δηλαδή την ηγεμονία τους, στο εξωτερικό. Ο Αφροαμερικανός πρόεδρος παρουσιάζεται ως η μεγάλη δύναμη της αμερικανικής δημοκρατίας και κοινωνίας που μπορεί να βρίσκει λύσεις. Ο μύθος αυτός και οι ψευδαισθήσεις, τις οποίες μέμφεται ο Τσόμσκι, δεν είναι άνευ σημασίας στην Αμερική, καθώς ο Αμερικανός άνθρωπος διαμορφώθηκε από μια σειρά μύθων, από μια επινοημένη παράδοση. Εκεί οφείλεται ο "μυθοψυχισμός" του, η ανάγκη καταβύθισης σε μύθους. Εδώ η ιδεολογία δεν βρίσκεται στο εποικοδόμημα αλλά στη βάση, και αρμολογεί την αμερικανική πολυπολιτισμική κοινωνία ως μια ιδιότυπη "πολυ-πίστη" (εκλεκτός λαός, καταναλωτικό όνειρο - εικόνα, θετικισμός γραμμικής προόδου, λατρεία νέων τεχνολογιών, Ομοσπονδιακό Σύνταγμα), και γι' αυτό χρειάζεται πάντα νέους θεούς - καλτ πρόσωπα - όπως ο Ομπάμα.Μιλάτε συνεχώς για την «εικόνα». Τόση μεγάλη σημασία έχει;«Οι πάντες, ακόμη και οι φανατικοί "πατριώτες", όπως ο Τ. Φρίντμαν, θεωρούν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες "έχουν χάσει τη λάμψη" της εικόνας τους. Αυτό έχει σημαντικές συνέπειες, γιατί όταν ένας κυρίαρχος πολιτισμός απολαμβάνει το θαυμασμό των άλλων, τότε δεν χρειάζεται να επιβάλλεται με ωμή βία, αλλά με ήπια. Είναι ο "ήπιος δεσποτισμός", όπως έλεγε ο Τόινμπι, που οφείλεται στη γοητεία, στην ελκυστικότητα ενός πολιτισμού. Δείτε πόσο αυξήθηκαν οι "φιλο-αμερικανοί", ακόμα και στην Ελλάδα, λόγω της εκλογής Ομπάμα. Δεν είναι τυχαίο ότι στις μέρες μας η Ουάσιγκτον είναι υποχρεωμένη να επιβάλλεται στρατιωτικά και να δαπανά τεράστια ποσά για το στρατό, 635 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι, όσα και τα χρήματα του σχεδίου Πόλσον».Το νέο New Deal, πέραν της όποιας επικοινωνιακής ρητορικής, μπορεί να είναι κάτι ουσιαστικό;«Στις ΗΠΑ παρουσιάζεται ως ένα νέο New Deal και στον υπόλοιπο κόσμο ως ένας "νέος καπιταλισμός" με κανόνες, ένας "ανθρώπινος καπιταλισμός"! Ενας καπιταλισμός, όμως, που δεν είναι και τόσο νέος, αφού εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ κατά τη μεγάλη κρίση της δεκαετίας του 1930. Οι πρώτες υποχωρήσεις του νέου Αμερικανού προέδρου από τις υποσχέσεις του είναι γεγονός: μίλησε για μια ρήξη με το κατεστημένο, αλλά η κυβέρνησή του στελεχώνεται από ανθρώπους του Κλίντον. Μίλησε για ρήξη με τα "λόμπι" και προσέλαβε τον περίφημο Τζον Ποντέστα, έναν θερμό θιασώτη του "λόμπινγκ". Μιλάει για απόσυρση των στρατευμάτων από το Ιράκ, αλλά για να ενισχύσει τα αμερικανικά στρατεύματα στο Αφγανιστάν. Θα κλείσει το Γκουαντάναμο, αλλά ήδη γνωρίζουμε τα "πλωτά Γκουαντάναμο". Η πρώτη μεταρρύθμιση του Ομπάμα θα αφορά τη μετανάστευση! Παραδόξως, όμως, θιασώτης αυτού του... "νέου καπιταλισμού" είναι και μια ορισμένη, ευρωπαϊκή Αριστερά που βρίσκει σ' αυτόν ένα "νέο καταφύγιο δειλίας"».Πού οφείλεται η αποδοχή του «νέου καπιταλισμού» από την Αριστερά και γιατί τον αποκαλείτε «καταφύγιο δειλίας»;«Είναι γνωστό ότι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία αποδέχθηκε ακόμα και το νεοφιλελευθερισμό, αλλά και η υπόλοιπη Αριστερά μένει αμήχανη λόγω αδυναμίας των αναλυτικών της εργαλείων να εξηγήσουν την κατάσταση ώστε να προβεί σε εφικτές εναλλακτικές προτάσεις υπέρβασης του καπιταλιστικού μοντέλου. Γι' αυτό βρίσκει κι αυτή καταφύγιο στη βελτίωση του καπιταλισμού. Στις ΗΠΑ, βέβαια, η Αριστερά είναι φιμωμένη από τους "πάνω" και αποκομμένη από τους "κάτω", καθώς εκεί επικρατεί ο λεγόμενος "καπιταλισμός του προλεταριάτου". Το ίδιο είχε συμβεί και με την εργατική τάξη της Αγγλίας, τη συντηρητική πολιτική στάση της οποίας είχε αναλύσει ο Μαρξ στο "Ιρλανδικό ζήτημα"». *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/11/2008

Δύση εναντίον Ανατολής;

Οι ερμηνείες της πολεμικής σύγκρουσης στον Καύκασο φανερώνουν τις αδυναμίες κατανόησης της γεωπολιτικής των ΗΠΑ και τις αντιφάσεις της. Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι τα εξής: Γιατί το αμερικανικό Πεντάγωνο (και το Ισραήλ) εξόπλισε τη Γεωργία και την προέτρεψε να επιτεθεί στη νότια Οσετία; Είναι πλέον γνωστό πως από τις 12 Ιουλίου έως και μία εβδομάδα πριν από την 7η Αυγούστου ο στρατός της Γεωργίας και αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις έκαναν ευρείας έκτασης ασκήσεις, που ήταν η πρόβα τζενεράλε για την εισβολή. Γιατί ο αντιπρόεδρος Τσέινι μιλούσε για «απάντηση στη Ρωσία» και υποσχόταν αμέριστη βοήθεια (ο υπεύθυνος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Γεωργίας Alexandre Lomaia διαβεβαίωνε συνεχώς τους συμπατριώτες του ότι «…θα λάβουμε σημαντική βοήθεια από το εξωτερικό…), ενώ η υπουργός Εξωτερικών Κ. Ράις διαβεβαίωνε τον πρόεδρο της Γεωργίας Σαακασβίλι ότι θα τον στηρίξει αλλά κατ’ ιδίαν τον συμβούλευε να μην επιτεθεί; Κάποιοι απαντούν ότι όλα οφείλονται στην αλαζονεία και την ηλιθιότητα του αμερικανοθρεμένου προέδρου της Γεωργίας Σαακασβίλι που υπερτίμησε τη δύναμη του υπερατλαντικού προστάτη του. Άλλοι μιλούν για το… αμφίσημο μήνυμα της κ. Ράις και την «αντιφατική» πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή, αφού ό,τι είναι θεμιτό για το Κόσοβο θεωρείται αθέμιτο για τη Ν. Οσετία και την Αμπχαζία (ως γνωστόν ο Πούτιν προειδοποιούσε σχετικά), ενώ υποτιμήθηκε η αντίδραση της Ρωσίας. Τέλος άλλοι μιλούν για «κρας τεστ»! Οι απαντήσεις αυτές μοιάζουν ακατανόητες και οδηγούν σε λανθασμένα συμπεράσματα, όπως ότι από τον μονοπολικό κόσμο (ΗΠΑ) επανερχόμαστε στον «διπολικό» (ΗΠΑ-Ρωσία). Τα πράγματα συγχέονται ακόμα περισσότερο όταν κάποιοι μιλούν για «μονοπολυπολικό» διεθνές σύστημα. Εκείνο που είναι βέβαιο για την ώρα είναι πως η πλανητική πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ αμφισβητείται, όχι μόνο ιδεολογικά, αλλά και πρακτικά (ρωσική αντίδραση), δικαιώνοντας όσους μιλούν για παρακμή της αμερικάνικης αυτοκρατορίας και για τη διαμόρφωση μια νέας «υψηλής στρατηγικής»(Κάπτσαν). Μόνο που η νέα στρατηγική δεν διαμορφώνεται σε κενό αέρα, αλλά μέσα από τη σύγκρουση των δύο παραδοσιακών τρόπων σκέψης, δηλαδή του ιδεαλισμού (Τσέινι, Γούλφοβιτς) και του ρεαλισμού (Ράις, Φουκουγιάμα, Κάπτσαν, Ομπάμα). Ακριβέστερα, και στις δύο περιπτώσεις έχουμε το κοινό σημείο της υποστήριξης των αμερικανικών συμφερόντων, αλλά με διαφορετικές τακτικές. Βέβαια, τόσο ο ένας όσο και ο άλλος τρόπος σκέψης μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένο προσδιορισμό των άμεσων συμφερόντων καθώς και σε λάθος επιλογή των πρακτικών προώθησής τους. Αυτό συνέβη στο Ιράκ και τώρα στον Καύκασο. Μόνο στην περίπτωση του Ρούσβελτ, που επικαλούνται οι του Ομπάμα, έχουμε συνδυασμό ιδεαλισμού και ρεαλισμού.

Η αλαζονική πολιτική Μπους και των νεοσυντηρητικών, η περιφρόνηση των διεθνών θεσμών, ο δεσποτισμός, η δυσαρέσκεια της Ευρώπης, ο αντιαμερικανισμός και η ενίσχυση των εξτρεμιστών διαφόρων αποχρώσεων οφείλεται σύμφωνα με πολλούς Αμερικανούς αναλυτές στην ανισορροπία μεταξύ ρεαλισμού και ιδεαλισμού. Το γεγονός αυτό επέφερε το διχασμό της Δύσης και το τέλος της πολιτικής κοινότητας που εδραίωσε το διεθνές σύστημα μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Σύμφωνα με τους «ιδεαλιστές» νεοσυντηρητικούς, όπως ο Πολ Γούλφοβιτς, η αμερικανική επιδίωξη είναι η «ανάπλαση του κόσμου κατ’ εικόνα της Αμερικής», ενώ οι ρεαλιστές «ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για την ασφάλεια των ΗΠΑ» και την κυριαρχία στο ημισφαίριό τους.
Όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας θέτει στις ΗΠΑ το δίλημμα να διαλέξουν μεταξύ Γεωργίας και Ρωσίας, γνωρίζει πολύ καλά τις παραπάνω αντιθέσεις και ότι στο εσωτερικό της Αμερικής υπάρχουν ισχυρές «φωνές» που προτείνουν τη χάραξη μιας νέας «υψηλής στρατηγικής» ισορροπίας δυνάμεων, που δεν θα εμποδίζει αλλά θα διευκολύνει την ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία θα συμπεριλαμβάνεται και η Ρωσία. «Η Αμερική πρέπει να σχεδιάσει μια σοβαρή στρατηγική ενόψει της μετάβασης σε έναν κόσμο πολλαπλών κέντρων ισχύος τώρα που έχει ακόμη την πολυτέλεια να το πράξει. Αυτή είναι η κεντρική πρόκληση του Τέλους της Αμερικανικής Εποχής» (Κάπτσαν). Με άλλα λόγια ο Κάπτσαν λέει ότι η μετάβαση πρέπει να γίνει τώρα για να γίνει με τους όρους των ΗΠΑ. Ο Αμερικανός διεθνολόγος και μέλος του εθνικού συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ επί Κλίντον προτείνει μια νέα «διαχείριση των σχέσεων ανάμεσα στα αντίπαλα κέντρα ισχύος», την ισότιμη συνεργασία με την Ευρώπη (που θα εκτείνεται ως τα Ουράλια), τη διευθέτηση των κρίσεων στη νοτιοανατολική Ευρώπη (αλλαγή ακόμη και συνόρων στα Βαλκάνια και επίλυση των διαφορών Ελλάδας Τουρκίας μέσω της ένταξης της τελευταίας στην ΕΕ), την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, τη στροφή των μουσουλμάνων και των αράβων εναντίον των αυταρχικών πολιτικών καθεστώτων τους και τη δημιουργία «περιφερειακών ζωνών ευημερίας», που θα είναι τα αναχώματα στα εκατομμύρια των μετακινούμενων μεταναστών από τις φτωχές προς τις πλούσιες χώρες! Αλλά πάνω απ’ όλα ο Κάπτσαν ανησυχεί για τον τρόπο μετάβασης. Αν θα είναι ειρηνικός, όπως συνέβη με τη μετάβαση από τη βρετανική στην αμερικανική ηγεμονία (αυτοκρατορία) ή θα είναι συγκρουσιακός(ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος).
Πέραν, όμως, απ’ όλα τα παραπάνω, υπάρχει και μία άλλη διάσταση των πραγμάτων που απαντάει στο ερώτημα: γιατί η Ράις αντιμετωπίζει τη Ρωσία με όρους του 1968(εισβολή στην Τσεχοσλοβακία) και του 1980; Διότι το ρήγμα στο εσωτερικό των ΗΠΑ είναι μεγάλο (μεγαλύτερο από τον πόλεμο στο Βιετνάμ καθώς τώρα οφείλεται στις τεράστιες κοινωνικές ανισότητες σύμφωνα με τον Π. Κρούγκμαν) και ως γνωστόν η ψυχροπολεμική αντιπαράθεση είναι αναγκαία(και λόγω εκλογών) αφού αυτή είχε καταφέρει τη δεκαετία του 1980(Ρήγκαν) να γεφυρώσει το ανάλογο ρήγμα. Εξάλλου, μία ανάλογη ένταση το 2004 (μήνυμα Μπιν Λάντεν την παραμονή των εκλογών) έδωσε άνετη πλειοψηφία στον Μπους.
Γενικά, η «εγχώρια πίεση» στις ΗΠΑ οδηγεί σε πολιτικές των άκρων. Πάντα τα αποκλίνοντα οικονομικά συμφέροντα των διαφόρων περιοχών των ΗΠΑ είχαν αντίκτυπο στις αμερικανικές στρατηγικές δεσμεύσεις στο εξωτερικό. Εκτός όμως από αυτό, ένας άλλος λόγος που δεν μπορούμε να καταλάβουμε τη σύγκρουση στον Καύκασο είναι γιατί ξεφεύγει από τα γεωοικονομικά κριτήρια. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία σε τοπικό(Ελλάδα-Σκόπια) και παγκόσμιο επίπεδο. Κι αυτό γιατί ο εθνικισμός αποτελεί και πάλι ένα ισχυρό κριτήριο καθώς οι πόλεμοι που πριν γίνονταν για λόγους επίδειξης δύναμης και αρπαγής πλούτου, τώρα θα επενδύονται με τα ανταγωνιζόμενα εθνικά ιδεώδη, δηλαδή την εθνική ιδεολογία αλλά και με νέες αντιτιθέμενες κοσμοθεωρίες (δυτική δημοκρατία-ανατολικός δεσποτισμός).

Κρούγκμαν: ΗΠΑ και Ελλάδα

«Αν υπάρχουν σε αυτή τη χώρα άνθρωποι αρκετά ισχυροί ώστε να τους ανήκει η κυβέρνηση (…) Τότε θα τους ανήκει». Συμπληρώστε ελεύθερα το όνομα της χώρας που σας ενδιαφέρει στην παρένθεση και η ρήση του Γούντροου Ουίλσον(1913) θα επαληθεύεται πάντα. Γιατί σήμερα «Η Αμερική είναι παντού». Γιατί και η Ελλάδα, πλέον, είναι μία μικρή Αμερική! «Δεν περνάει βδομάδα πουν να μην αποκαλύπτεται μία περίπτωση όπου η επιρροή του χρήματος στρεβλώνει χυδαία την πολιτική της κυβέρνησης των ΗΠΑ», που διαφθείρει και τους ρεπουμπλικάνους και τους δημοκρατικούς, γράφει ο Πωλ Κρούγκμαν(Η συνείδηση ενός προοδευτικού). Τα χρήματα αγοράζουν επιρροή. Μάλιστα, ένα μικρό ποσοστό Αμερικανών έφτασε «να είναι αρκετά πλούσιο ώστε να αγοράσει ένα ολόκληρο κόμμα»! Μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει στην Ελλάδα; Αλλά που αποδίδει ο Κρούγκμαν αυτή την εξέλιξη; Στη συγκέντρωση υπερβολικού πλούτου σε ελάχιστα χέρια και στην τεράστια ανισότητα με τους υπόλοιπους. Στις ΗΠΑ, σήμερα, υπάρχει πρόβλημα κοινωνικής συνοχής καθώς οι τεράστιες ανισότητες και η μεγάλη συγκέντρωση πλούτου στο 1% του πληθυσμού προκαλεί άνοδο της αναξιοπιστίας και τη μη εμπιστοσύνη της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών σε όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς και στην κυβέρνηση καθώς όλοι είναι πεπεισμένοι ότι το πολιτικό σύστημα λειτουργεί συνολικά «προς όφελος λίγων μεγάλων συμφερόντων». Έχουν δίκιο οι πολίτες να το πιστεύουν αυτό; Έχουν απαντά ο Κρούγκμαν. Διότι ο πολιτικός ανταγωνισμός έχει καταστεί πλέον ένας ανταγωνισμός στη διαφθορά, ποιος δηλαδή θα έχει με το μέρος του το χρήμα. Για να γίνουν όμως όλα αυτά χρειάζονται μηχανισμοί-θεσμοί και μία κουλτούρα διακομματικής διαχείρισης της διαφθοράς. Πάνω απ’ όλα χρειάζεται η διάβρωση εκείνων των κοινωνικών κανόνων και θεσμών στους οποίους στηρίζεται η «σχετική ισότητα». Όμως κενό θεσμών και κουλτούρας δεν μπορεί να υπάρχει. Με τι συνεπώς αντικαταστάθηκαν οι θεσμοί και οι ιδέες της ισότητας; Με ένα δίκτυο θεσμών («με οσμή μαφίας») -μέσα ενημέρωσης, πανεπιστήμια, κράτος, κόμματα- που κανοναρχούνται από λίγους ανθρώπους και μέσω των οποίων «αμείβονται οι νομιμόφρονες και τιμωρούνται οι διαφωνούντες». Οι θεσμοί αυτοί «προμηθεύουν στους υπάκουους πολιτικούς τους απαραίτητους πόρους (σ.σ. χρήματα, πρόσβαση στα ΜΜΕ) για να κερδίζουν τις εκλογές, αλλά και ασφαλή καταφύγια στην περίπτωση αποτυχίας(σ.σ. θέσεις σε πανεπιστήμια, εταιρείες κ.ά.)». Αντιθέτως, διώκουν και υπονομεύουν τους αντιτιθέμενους, τους ανυπάκουους. Οι ίδιοι θεσμοί συντηρούν «το μεγάλο ετοιμοπόλεμο στρατό διανοουμένων και ακτιβιστών» που θα εκλαϊκεύσουν και θα ενισχύσουν αντιλήψεις όπως περί της αχρηστίας του κράτους, του ζημιογόνου των μισθολογικών αυξήσεων ή της φορολόγησης των επιχειρήσεων κ.ά. Για τις ΗΠΑ μιλάει ο Κρούγκμαν. Αλλά και για την Ελλάδα να μιλούσε τα ίδια θα έλεγε!

Οι... σοφοί

Το πετρέλαιο μας πυρπολεί. Για την ακρίβεια «καίει» και πληθαίνει τις τάξεις των φτωχών και κάνει τους πλούσιους ακόμη πλουσιότερους. Ένας στους πέντε Ευρωπαίους ζει με λιγότερα από 22 ευρώ την ημέρα. Για ένα στους τέσσερις Έλληνες ισχύει το ίδιο, όπως και για τέσσερις στους τέσσερις αφρικανούς. Η πρώτη στατιστική είναι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η τελευταία στατιστική είναι δική μας, καθώς στην Αφρική δεν ευδοκιμούν οι στατιστικές, αφού έτσι κι αλλιώς οι άνθρωποι δεν προλαβαίνουν να γίνουν στατιστικά «δείγματα». Να, λοιπόν, ένας ακόμα λόγος ύπαρξης, να αποτελέσει κάποιος για μία φορά στη ζωή του (εκτός από τα 15 λεπτά δημοσιότητας) στατιστικό δείγμα. Είμαι στατιστικό δείγμα άρα υπάρχω! Πάντως, κάτι άρχισε να κινείται και άρχισαν οι πρώτες αντιδράσεις (βερμπαλισμοί) για τον «μαύρο κανιβαλισμό» μέσω της τρελής αύξησης της τιμής του πετρελαίου. Έτσι, «13 σοφοί» μίλησαν για τη σημερινή κρίση. Θα αναρωτηθεί κανείς, βέβαια, από πού και ως που είναι σοφοί ο Ζιοσπέν, ο Ντ’ Αλέμα, ο Ροκάρ; Εκτός κι αν σοφός είναι κάθε αποτυχημένος πολιτικός! Τέλος πάντων, οι… σοφοί αυτοί με κοινή ανακοίνωσή τους καλούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να αντιληφθούν ότι η κερδοσκοπία τους οδηγεί σε τεράστια φτώχεια, σε μεγάλες μεταναστεύσεις και σφοδρές κοινωνικές και άλλες συγκρούσεις. Με άλλα λόγια, θεωρούν ότι οι τράπεζες θα βάλουν νερό στα… κέρδη τους και θα τα μειώσουν για το καλό της ανθρωπότητας! Αν είναι δυνατόν. Αλλά και για τις αιτίες της σημερινής κρίσης μιλούν οι σοφολογιώτατοι. Ιδού τι λένε: «…Η κρίση ενσαρκώνει στην πραγματικότητα την αποτυχία των αγορών που είναι ελάχιστα ρυθμισμένες ή κακο-ρυθμισμένες και μας δείχνει για μία ακόμη φορά ότι αυτές δεν είναι σε θέση να αυτορρυθμιστούν»! Άρα υπάρχουν καλές (καλο-ρυθμισμένες) και κακές αγορές. Δεν μας λένε ποιες είναι οι πρώτες και ποιες οι δεύτερες, αλλά με αυτή την περίεργη διατύπωση (που εμπεριέχει τη ρύθμιση, χωρίς να λέει από ποιον;) «αθωώνεται» η Αγορά και η νεοφιλελεύθερη αυτορρύθμιση. Έτσι, ο «αξιοπρεπής καπιταλισμός» που ευαγγελίζονται δεν είναι παρά ένα πολύχρωμο λεκτικό και… ευαίσθητο σελοφάν που αποκρύπτει τη σκληρή πραγματικότητα της αποτυχίας του μύθου της αυτορρυθμιζόμενης Αγοράς μέσω της προσφοράς και της ζήτησης και, κυρίως, μέσω του περίφημου ανταγωνισμού. Γι’ αυτό οι κύριοι αυτοί είναι τόσο σοφοί όσο και οι καλοπληρωμένοι διαφημιστές που εφευρίσκουν νέες λέξεις («αξιοπρεπής καπιταλισμός») για να πουλήσουν το ίδιο προϊόν, δηλαδή το νεοφιλελευθερισμό, του οποίου όμως η ημερομηνία έχει λήξει. Εντούτοις, αν και αιτιολογία της κρίσης είναι λανθασμένη, η διάγνωση των αποτελεσμάτων της είναι ορθή. Οι συγκρούσεις, οι μεταναστεύσεις, η διεθνής κοινωνική και πολιτική κρίση είναι επί θύραις.

Πετρέλαιο: Ο δεύτερος ψυχρός πόλεμος

Τι συμβαίνει με το πετρέλαιο; Τι κρύβεται πίσω από την τρελή άνοδο της τιμής του και ποιες οι συνέπειες για τις αναδυόμενες οικονομίες; Για εκείνους που υποστηρίζουν ότι η άνοδος είναι… φυσιολογική, το πρόβλημα έγκειται στην κλασσική ισορροπία ή ανισορροπία προσφοράς-ζήτησης. Όμως, σήμερα, δεν υπάρχει ανισορροπία. Θα υπάρξει στο μέλλον υποσητρίζουν οι αναλυτές. Γι’ αυτό φροντίζουν από τώρα για την αποθάρρυνση των αναδυόμενων οικονομιών για περισσότερη κατανάλωση. Τι σημαίνει όμως μικρότερη κατανάλωση για τις χώρες της Ασίας; Καθήλωση. Που ισοδυναμεί με εξόντωση. Με άλλα λόγια, σήμερα διεξάγεται ένα οικονομικός πόλεμος με συνεχείς βομβαρδισμούς από τη Γουόλ Στριτ. Το σχέδιο έχει ήδη καταστρωθεί από το 2005, όταν η τιμή του πετρελαίου ήταν ακόμη μικρότερη από 50 δολάρια το βαρέλι. Τότε ο αναλυτής Arjun Murti της Τράπεζας Επενδύσεων Goldman Sachs επινόησε τον όρο super-spike (υπερ-άνοδος) για την τιμή του πετρελαίου που όπως προέβλεπε θα έφθανε τα 105 δολάρια το βαρέλι. Χρειάστηκαν τρία χρόνια για να συμβεί αυτό. Μέσα σε ένα χρόνο όμως φαίνεται ότι η τιμή του πετρελαίου θα φθάσει τα 200 δολάρια! Μέχρι τώρα οι δικαιολογίες γι’ αυτή την αισχροκέρδεια ήταν διάφοροι δήθεν ψυχολογικοί λόγοι όπως η κατάσταση στη Νιγηρία, στο Ιράν, στο Ιράκ, μία απεργία ή ένας τυφώνας. Σήμερα, όμως, δεν μιλάμε για αισχροκέρδεια αλλά για έναν πραγματικό ψυχρό πόλεμο, που επιχειρεί να πλήξει στρατηγικούς στόχους, όπως οι νέες αναδυόμενες οικονομίες και η Κίνα. Τώρα μιλούν για hyper-spike (υπερ-υπεράνοδο) της τιμής του πετρελαίου που ανεβαίνει με καταιγιστικό τρόπο και με τη δικαιολογία ότι πρέπει «να εκλογικευτούν οι καταναλωτές ώστε να αποκατασταθεί η απόσταση μεταξύ της ικανότητας παραγωγής και των παγκόσμιων αναγκών» (Goldman Sachs) στο μέλλον! Συνεπώς, ακόμα και η λιμοκτονία, η γενοκτονία συμβαίνουν για παιδαγωγικούς λόγους, ώστε να υπάρξει η… μελλοντική ισορροπία μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης πετρελαίου! Γι’ αυτό το πετρέλαιο σε έξι μήνες έως δύο χρόνια θα κυμανθεί μεταξύ 150-200 δολάρια, για να επανέλθει στη συνέχεια, αφού εκπαιδευτούμε καλά στον περιορισμό της κατανάλωσης και εφόσον επιζήσουμε, στα 75 δολάρια το 2001. Ακριβώς, αυτό είναι το σχέδιο που υλοποιεί με φοβερό κυνισμό το χρηματιστικό κεφάλαιο (όλα τα funds επενδύουν πλέον στο πετρέλαιο) αλλά και το αμερικανικό Department of Energy καθώς και το βρετανικό Cambridge Energy Research Associates στο πλαίσιο του «Δεύτερου Ψυχρού Πολέμου». Ευλόγως κάποιοι θεωρούν ότι ο «πόλεμος» αυτός αφορά το «σπάσιμο» της ανάπτυξης της Κίνας, που τροφοδοτείται με πετρέλαιο χαμηλής φορολογίας. Ήδη το γενικό εμπόρικο έλλειμα των ΗΠΑ αλλά και το έλλειμα με την Κίνα έχει μειωθεί για πρώτη φορά σημαντικά. Αυτό όμως το πληρώνει με φτώχεια και εξαθλίωση όλος ο κόσμος.

Ο πατριωτισμός του "βύσματος"

Η πρόθεση να καταστεί υποχρεωτική η στράτευση από τα 18 χρόνια προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των ανυπότακτων έφερε στην επιφάνεια μία σειρά αντιλήψεων αλλά και την παραγνώριση της πραγματικής κατάστασης στο στρατό, που δεν αφίσταται από τα όσα συμβαίνουν στην ελληνική κοινωνία. Ο κ. Μεϊμαράκης παρουσίασε, παραδόξως, μία εικόνα του στρατού σύμφωνα με την οποία οι στρατιώτες επιδίδονται σε πολύωρο «σερφάρισμα» στο διαδίκτυο, μαθαίνουν χρήσιμα πράγματα και άλλα πολλά. Εκείνο, όμως, που οι πάντες γνωρίζουν είναι πως όντως κάποιοι σερφάρουν αδιαλείπτως, ενώ κάποιοι άλλοι, αυτοί που βρίσκονται στα φυλάκια του Έβρου, επικοινωνούν μόνο με τους ψύλλους και τους Τούρκους! Αλήθεια, γνωρίζει ο υπουργός για τις σκοπιές 8-10 ωρών; Γνωρίζει ότι αυτό δεν οφείλεται τόσο στους ανυπότακτους (το πρόβλημα είναι υπαρκτό) αλλά στους «βυσματούχους»; Γνωρίζει πόσοι δεν κάνουν στα σύνορα το υποχρεωτικό εξάμηνο; Γιατί, αντίθετα, ένας νέος από τα Χανιά, που έκανε το εξάμηνο στην Καστοριά, έλαβε μετάθεση –υποτίθεται πιο κοντά στην ιδιαίτερη πατρίδα του- στη Μυτιλήνη;! Γιατί ο Σκαραμαγκάς και η Σαλαμίνα θεωρούνται παραμεθόριος;! Πόσοι στρατιώτες υπάρχουν στην Αττική; Ήδη έχουμε γράψει ότι το περασμένο καλοκαίρι 100 περίπου ναύτες στο Σκαραμαγκά κάθισαν οκλαδόν σε μία ιδιότυπη άρνηση, καθώς είχαν εξαντληθεί από τις πολύωρες σκοπιές και τις αγγαρείες, ενώ οι «βυσματούχοι» έχαιραν εξόδου. Γνωρίζει ο υπουργός τίνος πρώην υφυπουργού γιος υπηρετούσε εκεί (σε γραφείο ασφαλώς) και πως αναβάτης του ιπποδρόμου έχαιρε σκανδαλώδους ευνοϊκής μεταχείρισης; Με άλλα λόγια, ακόμα κι αν έχουμε θητεία στα 18 και πάλι οι έχοντες πρόσβαση, δηλαδή τα «μαμόθρεφτα» σύμφωνα με μία άλλη αντίληψη, αντί να… σκληραγωγούνται θα τη σκαπουλάρουν. Συνεπώς, όσο θα κυριαρχούν οι πελατειακές σχέσεις, όσο οι στρατιώτες θα διακρίνονται σε έχοντες πρόσβαση, τουτέστιν βύσμα, και σε μη έχοντες, σε «έξυπνους» και σε «κορόιδα», τότε όχι μόνο ο πατριωτισμός θα καταντά κενό γράμμα, αλλά θα είναι κυριολεκτικά εμπαιγμός. Μάλιστα, αν δει ο κ. Μεϊμαράκης ποια είναι η κοινωνική σύνθεση των ανυπότακτων θα καταλάβει ποιοι είναι οι πραγματικοί πατριώτες και ποιοι όχι. Δυστυχώς, η νομιμοποίηση του «μέσου» και της ανισότητας προέκυψε και από τις δηλώσεις του κ. Τσίπρα, που κατά τα άλλα μιλάει για έναν «νέο πατριωτισμό». Αλλά αυτές οι αντιλήψεις το μόνο που ενισχύουν είναι το αίσθημα της αδικίας απέναντι σε μία πατρίδα που διακρίνει τα παιδιά της σε «καλά» και «κακά». Γι’ αυτό στο στρατό δεν δημιουργείται πλέον η παλιά συλλογικότητα αλλά μία δομική ανισότητα. Το «βύσμα» έχει καταστεί αξία και σημείο κύρους και μέσα στο στράτευμα. Συνεπώς, η ανυποταξία ξεκινάει από εδώ, από την αντίληψη του «έξυπνου» και του «κορόιδου».

ΝΤΟΠΑΡΙΣΜΕΝΗ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ

«Καθαρά» ή «βρώμικα» μετάλλια; Το δίλημμα είναι ψευδές, όταν όλοι γνωρίζουμε πως όλοι οι επαγγελματίες αθλητές ντοπάρονται. Συνεπώς, δεν υπάρχουν βρώμικα και καθαρά μετάλλια, αλλά αθλητές που συλλαμβάνονται και αθλητές που δεν συλλαμβάνονται. Το ίδιο ισχύει και στη σχέση μεταξύ οικονομίας και παραοικονομίας, όπου ο καθείς είναι νόμιμος και «καθαρός» μέχρι να συλληφθεί. Άρα η απαξία δεν αφορά την κλοπή ή την αθέτηση των κανόνων, αλλά τη σύλληψη. Οι «έξυπνοι» δεν συλλαμβάνονται ποτέ. Αυτό είναι το «πνεύμα της εποχής» του χρεοκοπημένου, πλέον, νεοφιλελευθερισμού. Πως, όμως, είναι δυνατόν να μιλάμε για καθαρό αθλητισμό, για καθαρή οικονομία όταν όλα είναι βρώμικα; Πως είναι δυνατόν να επιβιώσει κάποιος σ’ έναν κόσμο που διακηρύσσει την ηθική και τη νομιμότητα, αλλά επιτρέπει την επιβίωση μόνο των παρανόμων; Μα, κάνοντας τους ηθικούς, ενώ είμαστε πρακτικά ανήθικοι, αφού «έτσι λειτουργεί η αγορά». Όλοι ξέρουμε, φερ’ ειπείν, ότι τα μετάλλια είναι «βρώμικα», αλλά ενθουσιαζόμαστε σε σημείο παραφοράς γι’ αυτά. Όπως λέει ο Σλοβένος φιλόσοφος Ζίζεκ οι άνθρωποι «Ξέρουν πολύ καλά πως είναι πραγματικά τα πράγματα, αλλά εξακολουθούν ‘’να το κάνουν’’ ως εάν να μην ήξεραν». Εδώ έχουμε μία διπλή αυταπάτη, αφού είναι μία αυταπάτη-παράβλεψη της αυταπάτης που δομεί την πραγματική ενεργό σχέση μας με την πραγματικότητα. Ο σημερινός άνθρωπος, αυτό το κυνικό υποκείμενο γνωρίζει το ψεύδος, αλλά δεν το αποποιείται. Συνεπώς, η φενάκη, το παραμύθιασμα είναι στοιχείο της ζωής μας, αρκεί να μην αποκαλυφθεί. Αλλά και η μερική αποκάλυψη (η σύλληψη) είναι στοιχείο του ψεύδους, αφού ενισχύει την καθολική ψευδή άποψη ότι δήθεν υπάρχουν κανόνες, ότι οι ντοπαρισμένοι, οι παραβάτες είναι η εξαίρεση ενός ηθικού κανονιστικού πλαισίου, που τάχα τηρείται απ’ όλους. Αυτό το «τάχα», το να κάνουμε δηλαδή ως εάν όλα να είναι ηθικά και ότι υπακούουν στους κανόνες είναι μία αναγκαία για την κοινωνική συνοχή πίστη. Αλλά πρόκειται για μία ιδεολογική φαντασίωση, για μία ιδεοληψία. Γι’ αυτό στην περίπτωση των ντοπαρισμένων αθλητών, πραγματικά ειλικρινείς είναι εκείνοι που λένε «Ζήτω τα βρώμικα μετάλλια»! Όλοι οι άλλοι είμαστε είτε ντοπέ υποκριτές ή ντοπαρισμένοι ιδεοληπτικοί. Οι τελευταίοι είναι οι «πιστοί», δηλαδή οι ηλίθιοι της υπόθεσης. Υπάρχει, άραγε, ένας άλλος τρόπος, μία εναλλακτική στάση; Κάποιοι προτείνουν την ειρωνεία και το σαρκασμό, που λειτουργούν ad hominem, δηλαδή με τα όπλα του αντιπάλου. Όταν δηλαδή ένας πολιτικός κηρύττει το καθήκον της πατριωτικής θυσίας, ο ειρωνικός λόγος αποκαλύπτει και εκθέτει το προσωπικό κέρδος που ο πολιτικός αποκομίζει από τη θυσία των άλλων. Αλλά αυτό είναι μία αντίδραση και όχι μία πρόταση…

Η προδοσία των διανοουμένων

Ποια γεγονότα αυτής της εβδομάδας ήταν πιο σημαντικά: το Ασφαλιστικό, η περί «πορνείας» απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, η πρόταση για το νέο γραμματέα του ΠΑΣΟΚ, η επίσκεψη του Τζων Μακέην στην Ευρώπη και η ύφεση της αμερικανικής οικονομίας, οι διαπραγματεύσεις για την ονομασία της FYROM ή μήπως η απεργία των Ελλήνων δημοσιογράφων; Τελικά, χωρίς τους δημοσιογράφους δεν υπάρχουν ειδήσεις, δεν υπάρχουν γεγονότα; Με άλλα λόγια, είτε το θέλουμε είτε όχι η πραγματικότητα είναι μιντιακή και φιλτραρισμένη. Ποιοι έχουν τα «φίλτρα»; Ποιοι κατέχουν τα κλειδιά; Αυτό είναι το θέμα. Αν κάποτε μιλούσαμε για τους κατόχους των μέσων παραγωγής, σήμερα μιλάμε και για τους κατόχους των μέσων παραγωγής της πραγματικότητας. Όλα αυτά είναι σκέψεις που προέκυψαν από τον τίτλο ξένου ειδησεογραφικό πρακτορείου: «Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα έγινε αποδεκτή». Τώρα, οι άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη γνωρίζουν ότι όλοι στην Ελλάδα «αποδεχτήκαμε» το νέο ασφαλιστικό σύστημα! Αυτή την προδοσία του συνολικού κυκλώματος της «πληροφόρησης» αποδοκίμασαν οι διαδηλωτές στο πρόσωπο του προέδρου της ΕΣΗΕΑ. Μόνο που το κύκλωμα δεν περιλαμβάνει μόνο τους δημοσιογράφους αλλά και όλους σχεδόν τους διανοούμενους, τους λογοτέχνες, τους καλλιτέχνες, δηλαδή τους λεγόμενους «ειδήμονες» και την «ειδημοσύνη», που έχει καταστεί μία υπηρεσία πωλούμενη στην κεντρική εξουσία της κοινωνίας με σημαία τη «μη παρέμβαση». «Λέμε στους φοιτητές μας», σημειώνει ο μακαρίτης Έντουαρντ Σαΐντ, «ότι υπερασπιζόμαστε την κλασική παιδεία, τις αρετές μιας φιλελεύθερης εκπαίδευσης και τις πολύτιμες απολαύσεις της λογοτεχνίας ακόμη και όταν παραμένουμε αδρανείς (ίσως και ανίκανοι) σε ό,τι αφορά τον ιστορικό και κοινωνικό κόσμο (…) οι ανθρωπιστές και οι διανοούμενοι αποδέχονται την ιδέα ότι κάποιος μπορεί να διαβάζει υψηλή λογοτεχνία και ταυτόχρονα να σκοτώνει και να ακρωτηριάζει, επειδή ο πολιτιστικός κόσμος χρησιμεύει γι’ αυτό το είδος μεταμφίεσης..». Γι’ αυτό ένα από τα ζέοντα ζητήματα των αντινομικών, όσων αντιστέκονται στην παραπληροφόρηση είναι να ξεσκίσουν πρώτα τις μάσκες των πνευματικών ταγών και των «παπαγαλακίων».
Παραθέσαμε τον Σαΐντ γιατί το πρόβλημα δεν είναι τοπικό είναι παγκόσμιο και εκκινεί από το αυτοκρατορικό κέντρο: «Υπάρχει σήμερα στις ΗΠΑ μια κρίση χωρίς προηγούμενο στο επίπεδο της γνώσης και της αλήθειας, μια κρίση εμπιστοσύνης απέναντι σε όλες τις επίσημες πηγές πληροφόρησης» λέει ο Ρ. Σίλβερ, εκδότης της New York Review of Books.

ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ

Ένα συνέδριο (ΠΑΣΟΚ) και μία πανελλαδική σύσκεψη (ΣΥΡΙΖΑ) θέτουν και πάλι το ερώτημα της πολιτικής ταυτότητας της Αριστεράς (ή της κεντροαριστεράς) και του φορέα που θα την εκφράσει. Η τεράστια αποδοκιμασία του ΠΑΣΟΚ ακόμη και από τους ψηφοφόρους του, εκφραζόμενη με τη δημοσκοπική μετακίνηση(διμαρτυρία) προς το Συνασπισμό αλλά και η φιλόδοξη προσπάθεια του τελευταίου να «κεφαλαιοποιήσει» την άνοδό του, διαμορφώνουν νέα δεδομένα τόσο στο χώρο της αντιπολίτευσης όσο και στο πολιτικό σύστημα εν γένει. Βέβαια, αυτή τη στιγμή τίποτα δεν έχει κριθεί, καθώς η περίοδος μοιάζει μεταβατική και η ηγεμονία στο χώρο της κεντροαριστεράς εξακολουθεί να «παίζεται». Γι’ αυτό η πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου προς τον Συνασπισμό για συνεργασία εξακολουθεί να έχει τα «ηγεμονικά» στοιχεία του παρελθόντος, μόνο που το ΠΑΣΟΚ απέχει πολύ από αυτό του παρελθόντος. Με άλλα λόγια, το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να απεμπλακεί από την αλαζονεία του, ελπίζοντας ότι οι παλιές μέρες θα ξανάρθουν. Δεν είναι τυχαία, η αποστροφή του λόγου του Ν. Αθανασάκη σύμφωνα με την οποία «δεν θα γίνουμε δωρητές ψηφοφόρων». Δεν σχολιάζουμε την ιδιοκτησιακή και «εργαλειακή» σχέση του ΠΑΣΟΚ με τους ψηφοφόρους του, αλλά έχει δίκιο ο Αλ. Τσίπρας όταν λέει ότι δεν μπορείς να μιλάς για «συνεργασία χωρίς ηγεμονισμούς» και από την άλλη να επιδιώκεις την «αυτοδυναμία» (δηλαδή να λες όχι στην απλή αναλογική). Αλλά οι αντιφάσεις του ΠΑΣΟΚ δεν έχουν τέλος. Για κρατικίστικη αντίληψη κατηγορεί το Συνασπισμό η Α. Διαμαντοπούλου, ενώ την ίδια στιγμή η πλευρά Βενιζέλου μιλάει για τον κεντρικό ρόλο του κράτους και την ανάγκη ουσιαστικά επανίδρυσής του! Εν συμπεράσματι, η συνεργασία ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ορατή στο άμεσο μέλλον. Συνεπώς, η αντιπαράθεση για την ηγεμονία της κεντροαριστεράς θα έχει μέλλον. Αλλά τι έχει να προτείνει ο Συνασπισμός και ο ΣΥΡΙΖΑ; Ο εκπρόσωπος της Γραμματείας του τελευταίου Ρούντι Ρινάλντι δήλωσε πως «υπάρχει τεράστια ζήτηση για ΣΥΡΙΖΑ…»! Υπάρχει, όμως, και ανάλογη προσφορά; Σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τον πολιτικό λόγο διαπιστώνει κανείς μία «ξυλοποίησή» του (Τσίπρας: «εμείς δεν έχουμε καλέσει τον αμερικανό πρέσβη») ή μία υιοθέτηση αγοραίων όρων(προσφορά και ζήτηση). Και επειδή οι λέξεις έχουν τη σημασία τους, από εδώ ως το πολιτικό μάρκετινγκ, την εμπορευματοποίηση της πολιτικής και το κόμμα επιχείρηση ο δρόμος είναι μικρός. Όμως, οι πολίτες αυτό ακριβώς αρνούνται αυτή τη στιγμή, αρνούνται την αντιμετώπισή τους δίκην πελατών που χειραγωγούνται μέσω του πολιτικού μάρκετινγκ, αρνούνται την πολιτική ως προσομοίωση και αναζητούν κάποιον να εκφράσει τη χαμένη ταυτότητα της πολιτικής και της Αριστεράς και όχι τη χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ!

Νεοφιλελεύθεροι κανίβαλοι

Στα 106, 49 δολάρια το βαρέλι έχει εκτιναχθεί η τιμή του πετρελαίου και συνεχίζει ακάθεκτη. Ποιος και που οδηγεί αυτή την τρελή κούρσα; Έχει σχέση αυτή η «μανιακή» αύξηση με την προσφορά και τη ζήτηση; Όχι. Απλώς έχει σχέση με την αισχροκέρδεια και με το γεγονός ότι κάποιοι άπληστοι, οι «ηδονιστές χωρίς καρδιά» που θα έλεγε ο Μαξ Βέμπερ, οι κανίβαλοι της νεοφιλελεύθερης οικονομίας έχουν επιδοθεί σε μία άνευ προηγουμένου ληστεία. Κι ενώ θα έπρεπε κάποιοι, όπως η ΕΕ, να αντιδράσουν, δεν υπάρχει καμία αντίδραση. Μερικοί, μάλιστα, σαν τους αρχαίους Ελεάτες θεωρούν ότι «η κερδοσκοπία είναι η πεμπτουσία της φιλελεύθερης οικονομίας»(Α. Ανδριανόπουλος, Press-gr) και κατά συνέπεια όλα «καλώς έχουν». Μόνο που εδώ έχουμε την πιο χυδαία αισχροκέρδεια, έχουμε ένα παιγνίδι που δεν έχει σχέση με την πραγματική οικονομία, αλλά που τη ρημάζει. Φιλελεύθερη οικονομία είχαμε στις ΗΠΑ και τη δεκαετία του 1930, μετά το μεγάλο κραχ, μέχρι το 1980(Ρήγκαν). Αυτή την χρονική περίοδο είχαμε το κράτος πρόνοιας, το κοινωνικό κράτος, αυτό που φρόντιζε ώστε η βιοτή των εργαζομένων να διατηρεί τους στοιχειώδεις όρους αξιοπρέπειας. Τότε είχαμε τη συνταγή Κέυνς. Αυτή ήταν η φιλελεύθερη οικονομία. Τώρα έχουμε τη νέο-φιλελεύθερη συνταγή όπου οι κανόνες και τα όρια του κέρδους δεν υφίστανται. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ φιλελεύθερης και νεοφιλελεύθερης οικονομίας. Γι’ αυτό εκείνοι που ομνύουν στη δεύτερη θα πρέπει να δουν το αδιέξοδό της. Η περίφημη ρήση ότι η εργασία, οι εργαζόμενοι είναι οι χαμένοι της τεχνολογικής επανάστασης και της παγκοσμιοποίησης απεδείχθη μύθος χωρίς καν πυρήνα αλήθειας. Η ύφεση της οικονομίας των ΗΠΑ το αποδεικνύει. Απλώς η αυτοκρατορική υπερδύναμη έχει από τη θέση της τη δυνατότητα να εξαγάγει την κρίση της. Όμως, το πρόδηλο είναι πως η εργασία επανέρχεται στο προσκήνιο. Αυτό φαίνεται από τα δις δολάρια που έριξε ο Μπους στην αμερικάνικη αγορά για να τονώσει την κατανάλωση. Διότι η κατανάλωση είναι ο βασικός κινητήρας της ανάπτυξης των ΗΠΑ (και όχι μόνο). Γιατί η αισχροκέρδεια, ακόμη και η θεωρούμενη ως απλή… κερδοσκοπία, δεν έχει μόνο ως συνέπεια 854 εκατομμύρια άνθρωποι να κοιμούνται νηστικοί, ούτε τα εκατομμύρια παιδιά που θα πεθάνουν από έλλειψη βιταμίνης Α, ή τα εκατοντάδες εκατομμύρια ανέργων ή των συνταξιούχων που θα ριχτούν στη φτώχεια, η χωρίς όρια αισχροκέρδεια οδηγεί πλέον στην καταστροφή της φύσης (που δεν προλαβαίνει να αναπαραχθεί), στην καταστροφή της ζωής, του πλανήτη. Αλλά οι σύγχρονοι Ελεάτες δεν τα βλέπουν αυτά, βλέπουν μόνο το κέρδος, το χρήμα, το χρηματιστήριο.

ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Τι συμβαίνει στα Βαλκάνια; Όπως αναμενόταν η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Αλλά γιατί οι ΗΠΑ ακολουθούν μία πολιτική που βάζει φωτιά στην περιοχή, ενώ η Ευρώπη είναι απούσα και διχασμένη; Που οφείλεται η πολιτική Μπους και των νεοσυντηρητικών, η περιφρόνηση των διεθνών θεσμών, ο δεσποτισμός τους; Γιατί η πολιτική κοινότητα που εδραίωσε το διεθνές σύστημα μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο δεν υφίσταται πλέον; Εδώ και πολύ καιρό ο Αμερικανός διεθνολόγος και μέλος του εθνικού συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ επί Κλίντον, Τσαρλς Α. Κάπτσαν έγραφε για τη διευθέτηση των κρίσεων στη νοτιοανατολική Ευρώπη (αλλαγή ακόμη και συνόρων στα Βαλκάνια και επίλυση των διαφορών Ελλάδας Τουρκίας μέσω της ένταξης της τελευταίας στην ΕΕ), την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, τη στροφή των μουσουλμάνων και των αράβων εναντίον των πολιτικών καθεστώτων των χωρών τους και τη δημιουργία «περιφερειακών ζωνών ευημερίας», που θα είναι τα αναχώματα απέναντι στα εκατομμύρια των μετακινούμενων μεταναστών από τις φτωχές προς τις πλούσιες χώρες! Γιατί όλα αυτά; Για να μην αναπαραχθεί ο συγκρουσιακός χωρισμός των δύο κέντρων, δηλαδή της Ουάσινγκτον και των Βρυξελλών, όπως παλαιότερα των δύο κέντρων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, δηλαδή της Ρώμης και του Βυζαντίου(Τσαρλς Α. Κάπτσαν: «Το τέλος της αμερικάνικης εποχής»). Άραγε, η σημερινή κραυγαλέα «σιωπή» και απουσία της Ευρώπης (τουλάχιστον της Βόρειας) από τα Βαλκάνια οφείλεται σε μία σχετική συμφωνία, ήτοι μια «υψηλή στρατηγική» που παραπέμπει σε μία νέα Γιάλτα; Μάλλον όχι. Εκείνο που διαφαίνεται περισσότερο είναι μία νέα συνέργια ΗΠΑ και Ευρώπης που θα εκφραστεί στη νέα δομή και το ρόλο του ΝΑΤΟ (επεμβάσεις σε όλο τον κόσμο) υπό την ηγεσία της Ουάσινγκτον. Είναι ευνόητο ότι υπ’ αυτό το πρίσμα η ανεξάρτητη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση πάει περίπατο παρά το γεγονός ότι οι αμερικανοί διατείνονται ότι θα την βοηθήσουν. Εκτός και αν ως βοήθεια εννοούν την «πολυδιάσπαση» (αποσυσσωμάτωση) και τη δημιουργία δικτύων μικρών προτεκτοράτων τύπου Κοσόβου και Σκοπίων δια των οποίων θα ελέγχουν τις ευρύτερες περιοχές. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα προτεκτοράτα αυτά ακολουθούν τη δικτυακή δομή της μαφίας. Έτσι, επιβεβαιώνεται για μία ακόμη φορά ο Τσόμσκι που έλεγε ότι εκεί που βάζουν «πόδι» οι ΗΠΑ ανθεί το εμπόριο ναρκωτικών. Σύμφωνα με εκθέσεις της ιντερπόλ και της γιουροπόλ η μαφία των κοσοβάρων (ναρκωτικά, τράφικινγκ) έχει απλωθεί σε όλη την Ευρώπη αλλά και την Αμερική και είναι αυτή που ενισχύει οικονομικά αλλά και κυβερνά το Κόσοβο. Το προτεκτοράτο, συνεπώς, αυτό δεν είναι παρά ένα κράτος της μαφίας με την αμέριστη στήριξη της Ουάσινγκτον.